Zniesienie wspólności ustawowej małżeńskiej
Najczęstszą formą ustroju majątkowego w małżeństwie jest wspólność ustawowa małżeńska.
W przybliżeniu oznacza to, że cały majątek nabyty przez małżonków po zawarciu związku małżeńskiego jest wspólny. Wynagrodzenie za pracę każdego z małżonków stanowi również wspólność ustawową małżeńską. Wspólnością jest też wszystko co za to wynagrodzenie zostało nabyte, a więc wszystkie nieruchomości, ruchomości np. samochód, sprzęt elektroniczny itp. Wspólnością jest majątek nabyty za kredyt który jest spłacany z wynagrodzenia za pracę. Tak długo jak trwa małżeństwo, obydwu małżonkom przysługuje równe prawo do zarządzania posiadanym majątkiem.
Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy jeden z małżonków postępuje w sposób który prowadzi do roztrwonienia majątku rodziny, np. zaciąga długi bez wiedzy i zgody drugiego małżonka, a czasem wręcz mimo jego wyraźnego sprzeciwu. Wierzyciele mogą dochodzić zaspokojenia swojej wierzytelności majątku dorobkowego małżeńskiego, co w niektórych przypadkach może wręcz zagrozić bezpieczeństwu ekonomicznemu rodziny. Aby ochronić majątek rodziny, drugi małżonek może więc żądać zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej. W ten sposób przynajmniej część majątku zostanie zabezpieczona przed egzekucją. Zgodnie z art. 52 par. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy z małżonków może żądać zniesienia wspólności majątkowej z ważnych powodów. Przepisy kodeksu nie precyzują co należy rozumieć jako ważne powody. W tej sprawie należy więc kierować się regułami wypracowanymi przez doktrynę oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy stwierdził: „Za ważne powody rozumie się najogólniej takie okoliczności, które sprawiają, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność majątkowa nie służy dobru założonej przez małżonków rodziny. Ważnymi powodami mogą być okoliczności natury majątkowej pozostające w związku negatywnie ocenianym zachowaniem jednego z małżonków, jak np. trwonienie wspólnego majątku”.
W każdym przypadku Sąd ustala, czy w danej sprawie zachodzą ważne powody uzasadniające zniesienie majątkowej wspólności ustawowej małżeńskiej i na czym one polegają. Ważnymi powodami są między innymi:
1. separacja faktyczna, czyli oddzielne zamieszkiwanie małżonków,
2. trwonienie majątku przez jednego z małżonków,
3. zaciąganie kredytów przez jednego z małżonków bez wiedzy i zgody drugiego małżonka,
4. uporczywy brak przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny,
5. uporczywe dokonywanie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnemu bytowi rodziny,
6. uniemożliwianie jednemu małżonkowi przez drugiego współudziału w zarządzie majątkiem wspólnym,
7. prowadzenie postępowania egzekucyjnego, lub nawet sama możliwość prowadzenia postępowania egzekucyjnego z majątku wspólnego, jeżeli przemawia za tym dobro rodziny lub dobro współmałżonka dłużnika.
Pozew należy złożyć w Sądzie Rejonowym w którego okręgu małżonkowie mieszkają. Jeżeli małżonkowie nie mieszkają w tym samym okręgu, pozew należy wnieść do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego, a gdy i to jest niemożliwe, wówczas pozew należy wmieść do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania powoda. Opłata od pozwu wynosi 200 zł. Ogólnie przyjętą zasadą jest, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Nie mniej jednak strona powodowa może żądać innego podziału majątku z uwzględnieniem stopnia którym każdy ze współmałżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego. Będzie to uzasadnione zwłaszcza w sytuacji kiedy drugi współmałżonek, mimo posiadanych sił i możliwości w sposób uporczywy nie przyczynia się do powstania majątku wspólnego.
Należy zaznaczyć, że przyczynianie się do powstania majątku rodziny stanowi nie tylko fakt wykonywania określonej pracy zawodowej lub działalności gospodarczej i osiągania z tego tytułu przychodów, ale również osobiste zaangażowanie się w pracę na rzecz rodziny, prowadzenie gospodarstwa domowego, wychowywanie dzieci itp. Ogólna sytuacja rodziny, w tym również majątkowa, jest wynikiem całokształtu działań obydwu małżonków. Jeżeli jeden małżonek nie pracuje zawodowo, tylko poświęca się pracy w gospodarstwie domowym, to również jego praca ma znaczenie.
Tak więc drugi małżonek nie może skutecznie powoływać się na okoliczność, „że tylko on pracował i zarabiał”, a żona „nic nie ma, bo nie pracowała”, co czasami jest podnoszone przez niektóre osoby.
Nierówny podział majątku dorobkowego dotyczy takich sytuacji, kiedy jeden z małżonków uporczywie nie chce pracować, chociaż ma do tego siły i możliwości, i w związku z tym wszystko co rodzina posiada, jest owocem pracy drugiego małżonka, oraz w sytuacji, kiedy drugi małżonek roztrwonił część majątku dorobkowego. Nie byłoby bowiem sprawiedliwe, gdyby po znacznym uszczupleniu wspólnego majątku wskutek lekkomyślnego postępowania, to co jeszcze pozostało, było nadal dzielone po połowie.
No comments yet.