Pełnomocnik z urzędu w sprawie cywilnej
Jestem zmuszony wystąpić do sądu o prawo do nieruchomości i uważam, że przydałaby mi się pomoc adwokata. Czy mam szansę na przyznanie adwokata
z urzędu?
Zacznijmy od tego, że funkcjonujące potocznie określenie „adwokat z urzędu” może być mylące; w sprawie cywilnej pełnomocnikiem z urzędu może być nie tylko adwokat, ale też radca prawny. Właściwym jest więc mówienie
o pełnomocniku z urzędu. Jeśli chodzi o osoby fizyczne, to zgodnie z art. 117 kodeksu postępowania cywilnego, o ustanowienie pełnomocnika z urzędu może starać się:
1) osoba, która została zwolniona przez sąd z kosztów sądowych w całości lub w części, a także
2) osoba niezwolniona z kosztów sądowych w całości lub w części, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Sąd uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie uzna za potrzebny.
W dalszej części artykułu omówiona zostanie sytuacja, gdy o ustanowienie pełnomocnika z urzędu stara się osoba niezwolniona z kosztów sądowych.
O ile nie zostaliśmy wcześniej zwolnieni z kosztów sądowych, choćby częściowo, podstawowym wymogiem formalnym jest złożenie do sądu wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Wniosek jest składany na piśmie lub ustnie do protokołu, w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Osoba, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może złożyć wniosek w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła ten wniosek sądowi właściwemu.
Do wniosku załącza się oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Oświadczenie to składa się na specjalnym formularzu określonym rozporządzeniem ministra sprawiedliwości. Wzór oświadczenia jest dostępny za darmo w sądzie, można go też pobrać z internetu, np. ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości.
W oświadczeniu tym zamieszcza się informacje m. in. na temat posiadanych nieruchomości i ich wartości, innych wartościowych przedmiotów, dochodów, stałych wydatków, itd. Jeśli wniosek jest składany ustnie do protokołu – w takiej sytuacji również oświadczenie to może mieć postać ustną. Sąd może też odebrać przyrzeczenie, że złożone oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe i rzetelne. Jeśli ze złożonego oświadczenia wynika, że sytuacja jest na tyle trudna, że nie możemy ponieść kosztów wynagrodzenia pełnomocnika bez uszczerbku utrzymania koniecznego siebie i rodziny, mamy szansę na ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu. To jednak jeszcze nie wystarcza, bo jak wcześniej wspomniano, sąd uwzględni wniosek jeśli udział pełnomocnika w sprawie uzna za potrzebny. Oznacza to w praktyce, że nawet osoba uboga nie zawsze skorzysta z pełnomocnika
z urzędu – sąd oceniając zasadność przyznania tego rodzaju pomocy bierze bowiem pod uwagę także inne okoliczności, takie jak np. stopień skomplikowania sprawy, stan zdrowia wnioskodawcy, jego wykształcenie, stopień zaradności, doświadczenie w sprawach sądowych, itd. Przykładowo: osoba ogólnie zdrowa, w sprawie nieskomplikowanej ma mniejsze szanse na uzyskanie pełnomocnika z urzędu aniżeli np. niepełnosprawny mający problemy z poruszaniem się, mieszkający w znacznej odległości od sądu, którego sprawa w ocenie sądu jest bardziej skomplikowana. Sąd rozstrzyga kwestię ustanowienia pełnomocnika z urzędu postanowieniem na które służy zażalenie. Postępowanie w tej sprawie jest wolne od kosztów sądowych. Na marginesie warto zaznaczyć, że wniosek o pełnomocnika z urzędu może był też połączony z wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych.
No comments yet.